Η βιολογική βάση της δυσλεξίας
Η δυσλεξία έχει βιολογική βάση . Αυτό σημαίνει ότι τα αίτια της αφορούν:
• παθολογικές δυσλειτουργίες στην ανατομία όσο και στην οργάνωση και την λειτουργία του εγκεφάλου που μπορεί να μεταβιβάζονται κληρονομικά
• την κληρονομικότητα Έχει παρατηρηθεί ότι η δυσλεξία μπορεί να χαρακτηρίζει τα άτομα της ίδιας οικογένειας σ’ αυτή την περίπτωση ενοούμε το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον και όχι μόνο τους γονείς με τα παιδιά τους. Μελέτες έχουν υποδείξει ότι πιθανώς η δυσλεξία να συνδέεται με τα γονίδια του γενετικού μας υλικού.
• αισθητηριακούς παράγοντες : όραση και ακοή
• δυσλειτουργία της παρεγκεφαλίτιδας. Η παρεγκεφαλίτιδα είναι μια περιοχή στο πίσω μέρος του εγκεφάλου η οποία είναι υπεύθυνη για την απόκτηση της αυτοματοποίησης των κινητικών δεξιοτήτων.
Στα πλαίσια των ερευνών για τα αίτια της δυσλεξίας διατυπώθηκε η θεωρία ότι τα προβλήματα των δυσλεξικών στην απόκτηση αυτοματοποίησης σε δεξιότητες γνωστικές όπως η ανάγνωση και η ορθογραφία καθώς και κινητικές όπως η αδεξιότητα και ο κακός συντονισμός κινήσεων που ορισμένες φορές τους χαρακτηρίζει μπορεί να είναι συνέπεια κάποιας βλάβης στην περιοχή αυτή του εγκεφάλου.
Γνωστικές μειονεξίες στη δυσλεξία
Οι γνωστικές μειονεξίες στην δυσλεξία αφορούν ελλείμματα στους παρακάτω τομείς:
• Φωνολογική επεξεργασία του λόγου
Η φωνολογική επεξεργασία του λόγου συνεπάγεται την κατάκτηση της φωνολογικής ενημερότητας που αφορά την ικανότητα μας να συνειδητοποιήσουμε ότι ο λόγος αποτελείται από επιμέρους συστατικά στοιχεία.
Τα άτομα που αποκτούν φωνολογική ενημερότητα είναι σε θέση να καταλάβουν ότι οι προτάσεις απαρτίζονται από λέξεις , οι λέξεις από συλλαβές και οι συλλαβές από φωνήματα.
Η κατάκτηση αυτή είναι βασική και αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου να μάθουμε ανάγνωση και ορθογραφία .
Τα δυσλεξικά άτομα δυσκολεύονται όχι μόνο στην κατάκτηση της φωνολογικής ενημερότητας αλλά και στην επαρκή καλλιέργεια της. Η αδυναμία τους αυτή εκδηλώνεται με λάθη στον γραπτό λόγο όπως είναι οι παραλείψεις, προσθέσεις, αντιμεταθέσεις ή αντιστροφές γραμμάτων ή/και συλλαβών.
• Απομνημόνευση γλωσσικών πληροφοριών
Η απομνημόνευση γλωσσικού υλικού αφορά εκείνες τις πληροφορίες ( σύμβολα, σχήματα, αντικείμενα κ.α.) που συνδυάζουν οπτικό και λεκτικό μέρος, που συνδυάζουν δηλαδή εικόνα (μορφολογικά χαρακτηριστικά) και όνομα (γλώσσα).
Τέτοιες πληροφορίες είναι τα γράμματα και κατ’ επέκταση οι λέξεις αλλά και οι αριθμοί.
Η ικανότητα μας να συγκρατήσουμε στην μνήμη μας εικόνες λέξεων ή μικρών τμημάτων λέξεων μας οδηγεί στην ορθογραφημένη γραφή και στην σωστή ανάγνωση.
Οι δυσκολίες των δυσλεξικών μαθητών στην απομνημόνευση γλωσσικού υλικού τους προκαλεί πολλές δυσκολίες στην μαθησιακή διαδικασία. Δυσκολεύονται να ανακαλέσουν τα ορθογραφικά χαρακτηριστικά της λέξης και να γράψουν ορθογραφημένα αλλά και να τα αναγνωρίσουν όταν διαβάζουν ώστε να πετύχουν μια ανάγνωση με ροή και χωρίς λάθη.
Απόρροια των προβλημάτων τους στην απομνημόνευση του γλωσσικού υλικού βέβαια είναι και οι δυσκολίες τους στο να θυμηθούν ημερομηνίες, χρονολογίες, διευθύνσεις κ.α. ακόμα και ονόματα γνωστών αντικειμένων.
Δυσκολεύονται επίσης να εκφράσουν γραπτά το περιεχόμενο ενός κειμένου που έχουν μελετήσει (π.χ. το μάθημα της ιστορίας) και να περιγράψουν αυτό που θέλουν να πουν στην γραπτή έκθεση.
• Αυτοματοποίηση
Η αυτοματοποίηση στις γνωστικές διαδικασίες όπως είναι η ανάγνωση και την ορθογραφία αποκτάται σιγά – σιγά με το πέρασμα του χρόνου όσο εξασκούμαστε σ’ αυτές. Δυστυχώς οι δυσλεξικοί μαθητές δυσκολεύονται να αποκτήσουν αυτοματοποίηση. Έτσι χρειάζονται απόλυτη συγκέντρωση και προσοχή για να διαβάσουν με ευχέρεια και ταχύτητα καθώς επίσης και να γράψουν ορθογραφημένα.