Σχολική ετοιμότητα

Ο όρος σχολική ετοιμότητα είναι πολυδιάστατος. Αναφέρεται σε όλες τις πλευρές ανάπτυξης του παιδιού (σωματική – γλωσσική – νοητική – συναισθηματική και κοινωνική).

Πρέπει να τονιστεί με έμφαση αυτό που επισημαίνεται από όλους όσους ασχολούνται με θέματα αγωγής του παιδιού, οτι το επίπεδο ανάπτυξης της σχολικής ετοιμότητας είναι δυνατόν να επηρεάσει με αποφασιστικό τρόπο την εκπαιδευτική πορεία του παιδιού και την επιτυχία του στη ζωή.
 

Το χαμηλό επίπεδο σχολική-μαθησιακής ετοιμότητας ενός παιδιού εκδηλώνεται με την είσοδό του στο δημοτικό με πολλούς τρόπους:

• σε μαθησιακό επίπεδο ως δυσκολία κατάκτησης της αναγνωστικής ικανότητας, της δεξιότητας της γραφής και ως δυσκολία στην αριθμητική.
• σε συναισθηματικό επίπεδο ως δυσκολία προσαρμογής και ένταξης στο σχολικό περιβάλλον, που το χαρακτηρίζει η ομαδικότητα.
• σε κοινωνικό επίπεδο ως δυσκολία στις σχέσεις προς τους συμμαθητές και την αποδοχή κανόνων συμπεριφοράς τέτοιων που είναι αποδεκτοί από την ομάδα.

Είναι ευνόητο, οτι το χαμηλό επίπεδο μαθησιακής ετοιμότητας δεν αφορά μόνο στο συγκεκριμμένο παιδί αλλά αφορά στην όλη λειτουργία ολόκληρης της ομάδας.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού αναπτύχθηκαν προγράμματα που η εφαρμογή τους, όχι απλά εντοπίζει τα παιδιά εκείνα, που πιθανόν να εμφανίζουν δυσκολίες αλλά κυρίως βοηθά γενικά τα παιδιά, ώστε να φτάσουν σε ένα αποδεκτό επίπεδο μαθησιακής ετοιμότητας, ακριβώς για να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες εμφάνισης των δυσκολιών.
 

Τα προγράμματα αυτά, τόσο για τη διαπίστωση του βαθμού μαθησιακής ετοιμότητας ενός παιδιού προτού φτάσει στο Δημοτικό, όσο και για την έγκαιρη παρέμβαση, αναφέρεται κυρίως σε τέσσερις τομείς:

1. Γλωσσική ανάπτυξη

2. Ψυχοκινητικότητα

3. Νοητικές ικανότητες

4. Συναισθηματική οργάνωση
 

Πρόκειται για τέσσερις βασικούς τομείς που πρέπει να είναι ανεπτυγμένοι ώστε το παιδί να είναι έτοιμο να δεχτεί τη γνώση, έτσι όπως αυτή προσφέρεται από το οργανωμένο εκπαιδευτικό σύστημα σε επίπεδο δημοτικού σχολείου.

Γλωσσική Ανάπτυξη

Ο τομέας αυτός αφορά την ανάπτυξη του προφορικού κυρίως λόγου, αν δηλαδή έχει “καθαρίσει” η ομιλία του παιδιού, αν διακρίνει τους γλωσσικούς από τους άλλους ήχους, αν έχει σωστή άρθρωση στην εκφορά των λέξεων και αν μπορεί να κάνει σωστή χρήση της γλώσσας.

Η χρήση αναφέρεται στο λεξιλόγιο, την ακρόαση, στη συμμετοχή στο διάλογο και στην ικανότητα σαφούς και ακριβούς έκφρασης. Τέλος, αν έχει αντίληψη ύπαρξης γραπτού λόγου, αν αναγνωρίζει γράμματα και αν, πιθανόν, μπορεί να γράψει το όνομά του και άλλες λέξεις.

Ψυχοκινητικότητα

Πρόκειται για ένα σπουδαίο τομέα ανάπτυξης του παιδιού. Ο έλεγχος, εδώ, αφορά στο βαθμό ανάπτυξης της γενικής και λεπτής κινητικότητας, αν προσανατολίζεται στο χώρο, αν έχει αντίληψη ρυθμού, του χρόνου, σωματογνωσία, και ομαλή πλευρίωση.

Νοητικός Ικανότητες

Ο τομέας αυτός αφορά στην αντίληψη, τη μνήμη, τη συγκέντρωση της προσοχής, τη λογικομαθηματική σκέψη, έτσι όπως αυτά βρίσκουν την έκφρασή τους σε σειριοθετήσεις, διακρίσεις και ομαδοποιήσεις στη γενικότερη κατανόηση του περιβάλλοντος και το χειρισμό ορισμένων προβληματικών καταστάσεων όπως απαρίθμηση αντικειμένων, σύνθεση εικόνων και απλές κατασκευές.

Συναισθηματική Οργάνωση

Ο τομέας αυτός έχεις μεγάλη σπουδαιότητα γιατί σε αυτόν κυρίως ανήκουν οι στάσεις και οι συμπεριφορές του παιδιού μια και μέσα από αυτές το παιδί προβάλλει τα αισθήματά του, τα ενδιαφέροντά του, την αυτοεκτίμησή του, τις ανάγκες του και τις διαθέσεις του απέναντι στα άλλα πρόσωπα όπως η δασκάλα και οι συμμαθητές.

Στον τομέα αυτό επίσης εκδηλώνονται οι ανάγκες του παιδιού για αγάπη, για στήριξη, για αναπλήρωση, για συνεργασία.